Yashil bino standartlariga javob beradigan loyihalarni yaratish uchun faqat ekologik materiallar tanlash yoki suvni tejash yetarli emas. Bugungi kunda binoning butun energetik samaradorligini oldindan tahlil qilish va natijalarga asoslangan qarorlar qabul qilish talab qilinadi. Energiyа modellashtirish (Energy Modeling) aynan mana shu vazifani bajaradi va LEED sertifikatsiya tizimida muhim o‘rin tutadi.
Energiyа Modellashtirish Nima?
Energiyа modellashtirish — bu binoning dizayn bosqichidayoq uning qanday energiya sarflashi mumkinligini raqamli vositalar yordamida oldindan aniqlash jarayonidir. Maxsus dasturlar yordamida bino ichidagi quyidagi omillar hisobga olinadi:
Issiqlik izolyatsiyasi va devorlar materiali
Deraza-eshik tizimlari va ularning joylashuvi
Ichki havoni sovutish, isitish va ventilyatsiya tizimlari (HVAC)
Quyosh nurlanishi, iqlim sharoiti va geografik joylashuv
Elektr jihozlari va yoritish tizimi
LEEDda Energiyа Modellashtirish Qanday Rol O‘ynaydi?
LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) sertifikatsiyasi, Energiya va Atmosfera (Energy & Atmosphere – EA) bo‘limida energiyа modellashtirish orqali energiya samaradorligini isbotlashni talab qiladi.
LEED v4 va v4.1 versiyalarida «Optimize Energy Performance» krediti aynan modellashtirish asosida beriladi. Loyihangiz energiyani qanchalik tejashini ko‘rsatib bera olsangiz, shuncha ko‘p kredit olish imkoniga ega bo‘lasiz.
Qanday Dasturlar Ishlatiladi?
LEED talablariga javob beruvchi modellashtirish quyidagi dasturlar orqali amalga oshiriladi:
HAP (Hourly Analysis Program)
IES-VE (Integrated Environmental Solutions)
EnergyPlus
eQuest
Bu dasturlar soatlik, kundalik va yillik sarf-harajatlarni hisoblab, energiya tejalishini aniq raqamlar bilan ko‘rsatadi.
O‘zbekiston Uchun Ahamiyati
O‘zbekiston kabi iqlim sharoiti keskin o‘zgaruvchan hududlarda energiyа modellashtirish quyidagi afzalliklarni beradi:
Loyihani LEED talablariga tayyorlashni osonlashtiradi
Energiya sarfini oldindan bilib, tizim tanlashda yordam beradi
Bino ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytiradi
Yashil investitsiyalarni asosli ko‘rsatadi
Xulosa: Nega Bu Muhim?
Energiyа modellashtirish — bu LEED sertifikatiga erishishdagi strategik vosita. U orqali siz:
Bino loyihangizni ekologik va iqtisodiy jihatdan samarador qilasiz
Sertifikatsiya jarayonini tezlashtirasiz
Yashil qurilishda raqobatbardosh ustunlikka ega bo‘lasiz
Agar siz ham O‘zbekistonda LEED loyihasi bilan shug‘ullanyotgan bo‘lsangiz, energiyа modellashtirish — eng muhim ilk qadamingiz bo‘lishi kerak.
